Năm 2016, hầu hết các loại cây ăn quả tại các xã, thị trấn đều bán được giá, mang lại thu nhập cao cho bà con nông dân, trong đó đầu tiên phải nói đến cây chuối. Hiện nay giá chuối tăng cao do các tỉnh miền trong đang có nhu cầu tiêu thụ mạnh mặt hàng nông sản này.
Hiện tại, chuối mốc được các thương lái thu mua với giá 6.000 đồng/ 1 kg, tăng hơn 2.000 đồng/ 1 kg so với 3-4 tháng trước. Do giá tăng cao nên có hộ thu hoạch cả chuối còn non để bán. Theo bà con nông dân, so với mọi năm, sản lượng chuối tại Khánh Sơn ngày càng có xu hướng giảm nên không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của thị trường. Nguyên nhân chính là do nhiều diện tích chuối tại các xã, thị trấn được trồng đã lâu năm nên già cỗi, thoái hóa, sâu bệnh, một số hộ gia đình đã chặt bỏ để trồng lại nhưng chưa đến thời kỳ ra quả hoặc chuyển sang trồng loại cây trồng khác. Mặt khác, theo thông lệ, càng đến cuối năm thì giá chuối càng tăng, nhất là vào dịp Tết Nguyên đán nên nhiều hộ đã tạm dừng việc thu hoạch để đợi giá.
Chuối là một trong những loại cây trồng có diện tích canh tác lớn tại các xã, thị trấn, với tổng diện tích hiện nay khoảng 700 ha. Trong đó, tập trung nhiều tại một số xã như Thành Sơn. Đây là loại cây trồng đã gắn bó với bà con nông dân hàng chục năm nay, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số, cây chuối đã giúp nhiều hộ gia đình xóa đói, giảm nghèo. Do vậy, hiện nay các ngành chuyên môn của huyện đang triển khai thực hiện thí điểm mô hình chuối cây mô sạch bệnh tại các xã, thị trấn. Nếu mô hình này thành công ngành nông nghiệp huyện sẽ triển khai trồng đại trà, từng bước thay thế những diện tích chuối đã già cỗi, thoái hóa nhằm nâng cao năng suất, chất lượng chuối Khánh Sơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Cùng với việc thu hoạch sầu riêng, mía tím hiện nay bà con nông dân các xã, thị trấn cũng đang thu hoạch chôm chôm niên vụ 2015-2016. Năm nay các nhà vườn rất phấn khởi vì chôm chôm bán được giá và dễ tiêu thụ. Theo bà con nông dân, so với mọi năm, nhiều nhà vườn bị sụt giảm sản lượng chôm chôm, có hộ sản lượng thu được chỉ bằng một nửa năm 2015. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do thời tiết mưa nhiều vào thời kỳ chôm chôm ra hoa đậu quả. Tuy nhiên, bù lại giá bán chôm chôm lại khá cao, hiện nay chôm chôm thường được thương lái thu mua tại vườn với giá bình quân 10.000 đồng/ 1 kg, chôm chôm thái bình quân 23.000 đồng/ kg (cao hơn năm ngoái 10.000 đồng/ 1 kg). Đây là giá bán cao nhất so với mấy năm gần đây. Sau khi trừ chi phí đầu tư, nhà vườn thu lãi trên 1 triệu đến 2 triệu đồng 1 cây chôm chôm thái. Theo các thương lái, mặc dù giá cao nhưng hiện nay chôm chôm Khánh Sơn không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của thị trường, do các tỉnh miền trong bị mất mùa chôm chôm.
Cây chôm chôm thái có xuất xứ từ miền Đông Nam Bộ, được bà con nông dân đưa về trồng tại Khánh Sơn cách đây gần 20 năm. Do phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu tại địa phương nên cho trái to, gai cứng, cùi dòn và ngọt, có thể bảo quản được 3-5 ngày mà vẫn đảm bảo chất lượng nên được nhiều khách hàng ưa chuộng. Mặt khác, chôm chôm thái trồng ở Khánh Sơn cho thu hoạch muộn hơn nơi xuất xứ khoảng 1 tháng nên dễ tiêu thụ. Theo các nhà vườn, chôm chôm thái là loại cây dễ trồng, ít sâu bệnh, vốn đầu tư không nhiều, lại cho hiệu quả kinh tế khá cao nên nhiều gia đình hiện nay tiếp tục phát triển thêm diện tích loại cây trồng này.

Hiện tại bà con nông dân trong huyện đang thu hoạch mía tím niên vụ 2015-2016. Việc tiêu thụ mía tím đang khá thuận lợi, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho bà con nông dân. Niên vụ 2015-2016, các xã, thị trấn trồng trên 300 ha mía tím, trong đó tập trung nhiều tại thị trấn Tô Hạp, xã Sơn Hiệp, Ba Cụm Bắc… Vụ mía năm nay tuy có bị ảnh hưởng do nắng hạn thời kỳ mới trồng, nhưng rút kinh nghiệm những năm trước, bà con nông dân không bóc bẹ sớm mà đợi đến khi có mưa đầu mùa mới tỉa lá, bón thúc phân nên nhiều ruộng mía vẫn phát triển tốt. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương đã tuyên truyền, vận động người dân không trồng mía ồ ạt như mọi năm mà lựa chọn những khu vực đủ điều kiện tưới tiêu để canh tác, đảm bảo mía sinh trưởng, phát triển tốt. Hiện tại thương lái thu mua mía bình quân từ 15-20 triệu đồng/ 1 sào, một số hộ mía đẹp có thể bán với giá lên đến 25 triệu/ 1 sào.
Theo các thương lái, mía tím Khánh Sơn chủ yếu được tiêu thụ tại thành phố Hồ Chí Minh hoặc bán cho ngư dân đi biển dài ngày tại một số tỉnh như Phú Yên, Bình Định…Nếu mua cả ngọn thì giá cao hơn 1-2 triệu/ 1 sào. So với mọi năm, năm nay khách hàng đặt mua mía tím Khánh Sơn sớm hơn. Do các tỉnh miền Nam bị mất mùa cây ăn quả, nhiều người chuyển sang tiêu dùng mía tím, nên hiện nay mặt hàng này đang khá hút khách. Mía tím là một trong những loại cây trồng chủ lực của bà con nông dân địa phương. Do đó, các ngành liên quan của huyện đang nỗ lực thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng và tìm đầu ra ổn định cho mặt hàng nông sản này. Các ngành chuyên môn tiếp tục tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật trồng và chăm sóc mía cho người dân để nâng cao năng suất cây mía. Đồng thời, tuyên truyền vận động bà con trồng đúng thời vụ để có thể thu hoạch mía trước mùa mưa. Ngành nông nghiệp huyện khuyến cáo bà con nông dân nên bán sớm những ruộng mía đã được thu hoạch, không nên để đợi giá. Nhằm tránh tình trạng như năm ngoái, đến thời điểm mùa mưa, nhu cầu tiêu thụ giảm, mía rớt giá, bà con có nguy cơ thua lỗ và ảnh hưởng đến lịch thời vụ năm sau. Bên cạnh đó, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các ngành liên quan tăng cường tuyên truyền, quảng bá rộng rãi về mía tím Khánh Sơn trên thị trường. Kêu gọi và tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, đơn vị đến thu mua mía.
Về lâu dài, huyện có chủ trương chuyển đổi giống mía địa phương đã thoái hóa sang trồng giống mía cấy mô sạch bệnh. Hiện nay, Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao tỉnh Khánh Hòa đang tiến hành nhân giống mía cấy mô để cung cấp nguồn giống cho bà con nông dân đưa vào canh tác trong thời gian tới. Qua đó nhằm nâng cao năng suất, chất lượng mía tím, để từng bước tiến tới xây dựng thương hiệu mía tím Khánh Sơn, nhằm tìm chỗ đứng ổn định trên thị trường cho cây mía tím Khánh Sơn, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Đinh Luận
Đài TT-TH Khánh Sơn