Chuối là một trong những loại cây trồng chủ lực và có diện tích canh tác lớn tại các xã, thị trấn. Có thời điểm, diện tích chuối trên địa bàn huyện lên đến hơn 1.000ha. Tuy nhiên, những năm gần đây, do sâu bệnh, giống chuối thoái hóa, năng suất giảm nên diện tích trồng chuối trên địa bàn đã giảm đáng kể. Thực hiện chủ trương của huyện về việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm nâng cao năng suất, chất lượng nông sản địa phương, vừa qua Phòng NN&PTNT huyện đã vận chuyển về 5.000 cây chuối mốc cấy mô để cấp cho các xã, thị trấn trồng thí điểm. Sau gần 3 tháng xuống giống, đến nay, hầu hết diện tích chuối cấy mô của bà con đang phát triển tương đối tốt.
Theo thống kê, hiện nay diện tích chuối trên địa bàn huyện giảm còn khoảng 700 ha, tập trung tại mộ số xã như: Thành Sơn, Ba Cụm Bắc…Riêng xã Thành Sơn, có diện tích gần 450ha. Theo lãnh đạo xã, hiện nay, giống chuối mốc trên địa bàn đã bị thoái hóa nên năng suất, chất lượng thấp, thu nhập của người dân từ cây chuối không cao. Đối với xã Ba Cụm Bắc, trước đây cây chuối phát triển tốt, cho quả to, chất lượng thơm ngon nên bán được giá. Nhưng do phần lớn diện tích chuối tại đây được trồng đã mấy chục năm, chưa được thay giống, điều kiện chăm sóc hạn chế nên chuối già cỗi, phát sinh sâu bệnh, cho quả nhỏ, cộng với thời tiết nắng hạn kéo dài khiến một số đồi chuối bị chết… Chính vì thế nên việc thay thế giống chuối cũ bằng giống mới, đả bảo năng suất, chất lượng là mong muốn của tất cả người nông dân trồng chuối trong huyện.
Thời gian qua, UBND huyện phối hợp với Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao Khánh Hòa xây dựng phương án sản xuất mía tím và chuối mốc từ nuôi cấy mô. Phòng NN&PTNT huyện đã chuyển giao 5.000 cây chuối cấy mô cho bà con nông dân các xã Thành Sơn, Sơn Hiệp, Ba Cụm Bắc và thị trấn Tô Hạp để trồng thí điểm trên tổng diện tích 5ha. Bà Mấu Thị Ngợ, cán bộ khuyến nông xã Ba Cụm Bắc cho biết: “Xã được cấp 500 cây chuối mốc cấy mô, tương đương diện tích 5 sào. Chúng tôi cũng đã lựa chọn được hộ gia đình phù hợp, có điều kiện chăm sóc để trồng thí điểm. Tôi cũng mong muốn được các ngành chuyên môn hỗ trợ thêm về kỹ thuật chăm sóc, vì là lần đầu tiên trồng giống chuối cấy mô nên bà con cũng còn bỡ ngỡ”.
Là hộ gia đình gắn bó với cây chuối từ khá lâu, thời gian gần đây nguồn thu nhập từ cây chuối bị giảm sút do ảnh hưởng sâu bệnh, nên bà Cao Thị An (thôn Dốc Trầu, xã Ba Cụm Bắc) rất vui mừng khi được chọn là người đầu tiên trong xã thực hiện mô hình chuối cấy mô. Tuy thời điểm mới xuống giống gặp thời tiết nắng hạn, nhưng nhờ sự cần cù, chịu khó, quyết tâm khắc phục khó khăn, gia đình bà đã gùi từng can nước từ dưới suối lên đồi để tưới cho chuối nên sau hơn một tháng chăm sóc, hiện nay cây chuối phát triển tốt, tỷ lệ cây sống đạt 100%. Bà An hy vọng mô hình thí điểm sẽ thành công để mang lại lợi ích kinh tế cho gia đình mình và nhân rộng ra sản xuất đại trà cả thôn, cả xã. Bà An chia sẻ: “Gia đình tôi là hộ đầu tiên trong xã được chọn trồng thí điểm mô hình này nên vọ chồng tôi cũng cố gắng làm cho tốt. Sau này cây chuối phát triển tốt, cho năng suất cao thì những hộ khác sẽ học theo để phát triển kinh tế gia đình. Tuy nhiên, với diện tích 5 sào, chúng tôi cũng mong muốn được cấp trên hỗ trợ thêm về phân bón để chăm sóc cho cây chuối phát triển tốt hơn”.
Mặc dù hiện tại quá trình canh tác chuối đang gặp một số khó khăn nhất định, diện tích cũng đã giảm ít nhiều nhưng đây là loại cây trồng phù hợp với điều kiện sản xuất của bà con dân tộc thiểu số tại địa phương, đồng thời chuối vẫn được xác định là loại cây xóa đói giảm nghèo tại các xã, thị trấn. Do đó, việc cải tạo nguồn giống bằng phương pháp thay thế giống cũ bằng giống cấy mô đã và đang được các cấp, các ngành từ huyện đến xã quan tâm thực hiện nghiêm túc. Bởi thực tế sản xuất cho thấy các loại giống được sản xuất bằng phương pháp cấy mô sạch bệnh đã thể hiện những ưu điểm vượt trội về sự phát triển và cho chất lượng cao hơn nhiều so với giống cũ khi chưa được phục tráng.
Ông Nguyễn Ngọc Hiếu, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện cho biết, theo kế hoạch, sau 1 năm triển khai thực hiện đề tài trồng thí điểm giống chuối mốc cây mô sạch bệnh, các ngành liên quan sẽ đánh giá về mức độ phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng của địa phương cũng như năng suất, chất lượng đạt được. Nếu thành công sẽ dần thay thế toàn bộ giống chuối mốc thoái hóa, kém chất lượng trên địa bàn huyện nhằm góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân trồng chuối.